Αργυρό ιουδαϊκό shekel, α΄ εξέγερση κατά των Ρωμαίων, 70 μ.Χ.

Κατηγορίες: ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ

Silver Jewish shekel, First Revolt against Rome, year five (AD 70)

Το έτος 66 μ.Χ., ενώ ακόμη βασίλευε ο Νέρων, ξέσπασε εξέγερση στην Ιουδαία με αφορμή την αρπαγή δεκαεπτά ταλάντων από τον Ναό του Σολομώντος στην οποία προέβη ο προκουράτωρ Γέσσιος Φλώρος. Η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια για προσβλητική συμπεριφορά και εκμετάλλευση από την πλευρά της ρωμαϊκής διοίκησης μετατράπηκε σε οργή και οδήγησε σε ανοικτή αντιπαράθεση. Στα τέλη του ίδιου έτους οι αρχικές ιουδαϊκές επιτυχίες επέφεραν την αποτίναξη της ρωμαϊκής κυριαρχίας στην ευρύτερη περιοχή της Παλαιστίνης. Παράλληλα, εμφανίστηκαν αργυρά ιουδαϊκά νομίσματα που διατράνωναν τη διάθεση για ανεξαρτησία με επιγράφια μάλιστα στην παλαιοεβραϊκή: «shekel του Ισραήλ», «έτος πρώτο» / «Ιερουσαλήμ ιερή». Χαρακτηριστικές είναι και οι παραστάσεις που επιλέχθηκαν: στην εμπρόσθια όψη ένα σκεύος γομόρ (μονάδα χωρητικότητας στερεών) τελετουργικής χρήσης και στην οπίσθια ένας κλάδος ροδιάς με τρεις καρπούς, που παρέπεμπε μάλλον στη διακόσμηση του Ναού και ίσως ειδικότερα στην αμφίεση του Αρχιερέως.
Σύντομα όμως η έλευση του Ρωμαίου λεγάτου Βεσπασιανού σήμανε πρώτα την υποταγή της Γαλιλαίας και στη συνέχεια τη συρρίκνωση της αντίστασης που συνοδεύτηκε από το ξέσπασμα εμφυλίου πολέμου μεταξύ των Ιουδαίων. Τα δραματικά γεγονότα είναι γνωστά κυρίως μέσα από τη σημαντική όσο και αμφιλεγόμενη μαρτυρία του παραδοθέντος Ιωσήπου. Η αποχώρηση του Βεσπασιανού στα μέσα του 69 μ.Χ. προκειμένου να διεκδικήσει τον θρόνο δεν άλλαξε την κατάσταση. Ο γιος του Τίτος έμελλε να καταπνίξει την εξέγερση στο αίμα, μετά από έναν αδυσώπητο αγώνα στον οποίον δεν έλειψαν οι ωμότητες και από τα δύο μέρη, ιδίως από την πλευρά των επιτιθέμενων. Η Ιερουσαλήμ υπέκυψε στους πολιορκητές όταν έπεσε και το τελευταίο προπύργιο στις 7 Σεπτεμβρίου 70 μ.Χ.
Οι σίγλοι (shekel) που κόπηκαν κατά το έτος αυτό του 1ου Ιουδαϊκού Πολέμου φέρουν το γράμμα He (=5). Πρόκειται για μια σύντομη έκδοση που σώζεται σε λίγα δείγματα, καθώς η διάρκεια της κοπής περιορίστηκε σε ένα διάστημα περ. 127 ημερών, από τις 21 Μαρτίου (αρχή έτους) έως τις 4 Αυγούστου (7 Ab) του 70 μ.Χ. όταν καταστράφηκε ο Ναός. Η Ιουδαία πλήρωσε βαρύ τίμημα σε απώλειες, ενώ για τους επιζώντες αυτή ήταν η αρχή της μεγάλης εβραϊκής διασποράς.
Επιστρέφοντας στη Ρώμη ο Τίτος τέλεσε θρίαμβο· στη λεία συμπεριλαμβάνονταν οι θησαυροί του Ναού, η χρυσή επτάφωτη λυχνία (Menorah) και η Πεντάτευχος (Torah).
Οι τελευταίες εστίες αντίστασης υπέκυψαν αργότερα, πρώτα το Ηρώδειον και ο Μαχαιρούς και ύστατη η Μασάδα, όπου με την ομαδική αυτοκτονία των Ζηλωτών που την υπερασπίζονταν έπεσε η αυλαία του δράματος (άνοιξη του 74 μ.Χ.).

Titus_arch_Judaea_capta