Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την ύπαρξη των βυζαντινών νομισμάτων στα εδάφη του κράτους των Ρως ήδη από τον 9ο αιώνα, όμως η τακτική εμφάνιση τους είναι δεδομένη από το τελευταίο τέταρτο του 10ου αιώνα. Τα ανευρεθέντα βυζαντινά νομίσματα είναι χρυσά αργυρά και χαλκά, την ευρεία πλειονότητα όμως την αποτελούν τα αργυρά μιλιαρήσια.(1) Κατά τη διάρκεια του 10ου αιώνα στα νομισματοκοπεία του Κιέβου, του Τσέρνιγκοφ και άλλων πόλεων του κράτους των Ρως κόβονταν απομιμήσεις των ντιρχάμ και των ευρωπαϊκών δηναρίων. Φαίνεται ότι για τους Ρως παρουσιάζαν μεγαλύτερη σημασία τα αργυρά μιλιαρήσια, επειδή από αυτό το μέταλλο κόβονταν τα νομίσματα των Αράβων και των κράτων της δυτικής Ευρώπης με τα οποία ήρθαν οι Ρώσοι σε επαφή μέσα από το εμπόριο. Σε σχέση με την εισχώρηση του χριστιανισμού και την ανάπτυξη του εμπορίου στο κράτος των Ρως του Κιέβου, στα τέλη του 10ου αιώνα ο πρίγκιπας Βλαντίμιρ ξεκίνησε να κόβει τα πρώτα παλαιορωσικά νομίσματα από άργυρο και χρυσό ― «сребреники» (σρεμπρενικι, τα αργυρά νομίσματα) και «златники» (ζλατνικι, τα χρυσά νομίσματα), στα οποία φαίνεται η επιρροή της εικονογραφίας των βυζαντινών νομισμάτων. Χαλκές και αργυρές απομιμήσεις των βυζαντινών μιλιαρησίων κόβονταν στο β΄ μισό του 10ου αιώνα και στο πριγκίπατο του Τμουταρχάν (Ταμάταρχα) στο Κουμπάν, Α. της Κριμαίας, το οποίο βρισκόνταν υπό την κυριαρχία του κράτους των Ρως του Κιέβου.
Στην εικονογραφία των αναφερθέντων νομισμάτων τα οποία κόβονταν στα εδάφη του κράτους των Ρως διακρίνονται οι επιρροές της βυζαντινής εικονογραφίας. Στην μία πλευρά των πρώτων νομισμάτων του Βλαδιμήρου εικονιζόταν ο πρίγκιπας με σκήπτρο, καθώς και σε ορισμένα άλλα νομίσματα απεικονίζεται ο πρίγκιπας καθιστός. Στην οπίσθια όψη παριστάνεται η μορφή του Χριστού ή η «τρίαινα», σύμβολο που μετεξελίχθηκε σε επίσημο εθνόσημο της Ουκρανίας.
Στο νόμισμα από το πριγκιπάτο του Τμουταρχάν η εικονογραφία είναι εμπνευσμένη από την απεικόνιση των δύο αυτοκρατόρων (Βασιλείου Β΄ και Κωνσταντίνου Η΄), που κρατούν αναμεσά τους ένα μακρύ πατριαρχικό σταυρό και στην οπίσθια πλευρά εικονίζονται σειρές από σχήματα που απομιμούνται επιγραφή.
(1) В. В. Кропоткин, Клады византийских монет на территории СССР. 1962, Свод археологических источников. Е4-04;
T. S. Noonan, ‘The Circulation of Byzantine Coins in Kievan Rus’, Byzantine Studies/Études Byzantines 7.2 (1980), 151-152.
Παύλα Γκαντζιός Ντραπέλοβα
Σχολιάστε